Kekemelik konuşma akışındaki aksaklıklar ile karakterize bir iletişim bozukluğudur ve 3 şekilde meydana gelebilir; Bunlardan ilki sözcüklerin, sözcüklerin bir kısmının ya da hecelerin tekrar edilmesi şeklindedir (Örn: ba-ba-ba bardak ve-ve-verir misin?). Bir diğeri ise seslerin uzatılması şeklindedir (baaaardak verir miiiiiisin?). Son olarakta bloklar şeklinde görülebilir (…..b’ardak verir misin?). Tüm bunlara ek olarak kekeleyen bireyler belirli sözcükleri kullanmamak ya da az konuşmayı tercih ederek kekelemekten kaçınmaya çabalarlar ve bunun sonucunda fiziksel olarak gerilmeler, farklı şekillerde el, kol, yüz hareketleri, konuşma sırasında elini bacağına vurma, gözün seğirmesi, çenenin sağa sola doğru hareketi, ayakla yere vurma vs. pek çok şekilde davranışlar gerçekleştirebilirler. Çoğu kez kekemelik yüksek düzeyde değişkenlik gösteren bir olgudur. Artabilir azalabilir ya da uzun süre durağan kalabilir. Konuşmadaki akıcılıkla ilgili olan aksamalar her çocukta gözlemlenebilir ancak kekemelik olgusu ve  normal olan akıcılık bozukluklarını birbirinden ayırt etmek güç olabilir. Çocuğun gerçekten kekeleyip kekelemediğinden emin olmak için dil ve konuşma terapistine başvurmak gerekmektedir.

Normal akıcılık bozukluğu (NAB) ve gerçek kekemeliğin ayrımına varmak için dikkat edilmesi gereken bazı noktalar vardır. NAB’da konuşmaya yukarıda bahsedilen herhangi bir kas gerilimi eşlik etmez. Çocuk bir şeyleri söylerken karşıda dinleyen kişiye kelime bulmaya çalıştığını düşündürür. Farklı şekillerde ortaya çıkabilir; Doldurucu sözcük kullanma (mmm, şeeyyy beeennn istiyorum), bir sözcük öbeğinin düzeltilmesi (biliyor musun bardak, biliyor musun yazı yazdım), bir öbeğin yinelenmesi (bir tane muz, bir tane muz verir misin), bir hece ya da sözcüğün zorlanmadan tekrarlanması (ka-kalem aldım). Gerçek kekemelikte ise konuşmada kas gerilimleri, düşüncesini karşıdaki kişiye bir türlü aktaramaması gergin ya da normal olmayan sözcük tekrarları şeklinde kendini gösterebilir (bloklar, hece ya da sözcük tekrarları, ses uzatmaları).

Peki kekemeliğin kalıcı olmasındaki risk faktörleri nelerdir?

Ailede herhangi birinde kekemelik öyküsü bulunması, çocuğunuzun ne kadar süredir kekelediği, kekemeliğe eşlik eden diğer konuşma problemleri bunlar; geç konuşma, sesleri söyleyememe vs gibi, kekemelik tipi; bloklar, uzatmalar ve hece tekrarlarından hangilerini daha sıklıkla yapıyor olduğu, çocuğunuzun kekemeliğini farketmesi ve kaçınmaya başlaması, cinsiyet farklılığı, yaş aralığı; genellikle 2-5 yaş arasındaki çocuklarda sıklıkla görülür ancak kalıcı olma ihtimalini en aza indirgemek için bir dil ve konuşma terapistinden yardım alınması gerekmektedir. Kekemeliğin nedenleri arasında ise güncel araştırmalar genetik yatkınlık olduğu söylemektedir. Kekemeliğin ilerleyip ilerlemeyeceği ise çocuğun dil beceriler, mizacı, çevresindeki kişilerin kekemeliğe tepkileri etkili olduğu düşünülmektedir. Kekemelik hakkında yanlış bilinen ise psikolojik bir rahatsızlık olduğudur. Akıcılığı artırmak için ebeveynlerin dikkat etmesi gereken bazı hususlar vardır.

Sabırlı olun; çocuğunuzun konuşmasını sonuna kadar dinleyin dur, sakin ol, yavaşla, düşün, tekrar başla gibi söylemlerden uzak durun.

Yavaşlayın; çocukların etrafındaki insanlar hızlı konuştukça çocukların akıcılıkları daha çok bozulur bu nedenle çocuğunuzla rahat ve acele etmeden konuşun.

Basit bir dille konuşun; çocuğunuz için söylemesi çok zor olmayacak yapılarda konuşun (otobüste yüksek sesle konuşmamalıyız çünkü bizden rahatsız olan insanlar olabilir hasta olanlar olabilir demek yerine otobüste yüksek sesle konuşmak yolcuları rahatsız edebilir).

Çocuk için konuşmayı kolay hale getirin; onu soru yağmuruna tutmayın, nasıl konuştuğuna müdahale etmek yerine ne söylemek istediğine odaklanın, sorduğunuz sorularda ona süre tanımaktan vazgeçmeyin ve asla kekemeliğini düzeltmeyin.

Evde özel zaman ayırın; televizyoni bilgisayar, tablet vs elektronik eşyaları kapatın ve çocuğunuzla günlük 10 dk birebir vakit geçirin birlikte oyunlar oynayın ve aklınızdaki dil konuşma güçlüklerini çocuğunuzun yaşadığı zorluğu bir kenara bırakın ve onun oyunu yönlendirmesine izin verin. Çocuğunuza ayırdığınız özel zamanlarda sabırla dinlemek, daha yavaş konuşmak, çocuğunuzun nasıl konuştuğuna değil ne söylediğine  odaklanmak, sürekli soru sormak yerine konu hakkında yorum yapmak ve çocuğunuzun tepkisini beklemek gibi stratejileri kullanmaya özen gösterin.

Tüm bunların yanı sıra çocuğunuzun özgüvenini artırın onun güzel ve akıcı konuştuğu zamanlarda ödüllendirin ne kadar güzel konuştuğunu söyleyin. Onun yapmaktan zevk aldığı ve başarılı şekilde yaptığı davranışları pekiştirin örneğin çok güzel çizim yapıyorsun hayal gücün çok geniş vs gibi söylemlerde bulunun. Hızlı bozuk konuşmada ise konuşmanın anormal bir hızda ve düzende olmasıdır. Kekemelikte görülen semptomlar görülebilir ancak kekemelikten farklıdır. Çok hızlı, düzensiz, konuyla ilgisi olmayan sözcükler kullanılan bir konuşma bozukluğudur. Sıklıkla konuşmada yanlış sesletimler, düzgün olmayan bir ritm, konuşmanın aşırı hızlı olması gibi durumlar görülebilir. Nedenleri ise kekemeliğin nedenleri ile aynı olduğu düşünülmektedir.